Hoi daar, ik ben de zeeleguaan! Ik ben een hagedis, maar wel een hele bijzondere! Ik ben de enige hagedis die zijn voedsel uit de zee haalt, ik eet namelijk alleen algen. Ik ben dus vegetariër! Ook leef ik in grote groepen, terwijl andere hagedissen dat vaak niet doen. O ja, ik kom trouwens alleen voor op de vulkanische rotsen van de Galapagos Eilanden. Dit is een eilandengroep in de stille oceaan. Ik weeg maximaal 15 kilo en ben gemiddeld 1,4 meter lang. Wist je dat mijn staart heel lang is? Mijn totale lengte bestaat voor meer dan de helft uit m’n staart. De kleur van mijn lichaam is zwart, maar mijn buik is wit. Verder word ik grijzer als ik ouder word, net als mensen! Ik heb een driehoekige kop, mijn lichaam is plat aan de zijkant en ik heb een duidelijke rugkam. Dit zijn een soort stekels op mijn rug. Het lijkt wel een beetje op een hanenkam en het zorgt ervoor dat ik sterk ben! Vergeleken met andere leguanen heb ik best wel een stompe kop. Dit komt omdat ik zo makkelijker algen van de rotsen kan schrapen. Ook zijn mijn tanden een beetje hoekig, waardoor ik de glibberige algen goed kan vastpakken. Ik heb korte poten, maar lange tenen en nagels. Deze helpen mij om me vast te houden aan de rotsbodem onder het water tijdens het zoeken naar eten. Mijn poten gebruik ik niet om te zwemmen. Ik maak namelijk een slangvormige beweging met mijn lichaam en staart om vooruit te komen. De poten houd ik dan dicht bij mijn lichaam. Ik ben overdag actief. Als ik niet op zoek ben naar eten, lig ik lekker te zonnebaden op een rots. Het is namelijk belangrijk dat ik goed opwarm voor ik weer het water in duik. Ik ben koudbloedig, dus als het ’s nachts of in de avond erg koud is, is het moeilijk om mijn lichaam snel te kunnen bewegen. Daarom schuil ik ’s nachts vaak in de spleten tussen de rotsen. Dat is ook de reden dat ik graag opwarm in de zon, anders kan ik namelijk niet goed bewegen in het koude water en zal ik verdrinken. Een duik duurt trouwens gemiddeld vijftien tot twintig minuten.

In december en januari begint de paartijd. De mannetjes worden dan een beetje bozig op elkaar en maken een territorium. Dat is een gebied waar alleen zijzelf en de vrouwtjes kunnen komen. Als er andere mannetjes in hun territorium komen, worden ze weggejaagd door ze met de kop weg te duwen. Als een mannetje met een vrouwtje heeft gepaard, worden de eieren onder de grond bewaard. Het vrouwtje graaft dan een gang onder de grond met aan het einde een kleine kamer. Hierin worden de eieren afgezet. De gang wordt dan afgedekt met zand en het vrouwtje blijft bij haar nest waken. Het duurt drie maanden voordat de eieren uitkomen. Na die drie maanden ziet het vrouwtje er zwak en mager uit. Ze heeft namelijk al die tijd niets kunnen eten! Uit het ei zijn de jongen ongeveer 23 centimeter lang. Ze hebben veel vijanden, zoals haaien, slangen en vogels. De jongen gaan nog niet de zee in, maar eten zeewier van de kust.

Op het land heb ik geen natuurlijke vijanden. Daarom blijf ik graag zo veel mogelijk op het land. In de zee heb ik namelijk wel vijanden, zoals haaien. Maar mijn grootste vijand is misschien wel de mens. Mijn huid wordt namelijk gebruikt om leer van te maken. Daarnaast ben ik ook helemaal niet bang voor mensen en dit is de reden dat ik regelmatig word meegenomen als huisdier.

tekst: Annika Verdam Foto’s: Dos Winkel

Hey daar! Ik ben een citroenhaai.

Ik kom voor in de subtropische wateren van de Grote en Atlantische Oceaan. Mijn huidskleur kan variëren van donker olijfkleurig tot geelbruin. Zoals je misschien al dacht, is mijn naam vernoemd naar de kleur van mijn huid! Ik heb een korte maar brede snuit, kleine ogen en een gebogen bek. Ik heb puntige tanden, hiermee grijp ik mijn prooien. Mijn dieet bestaat onder andere uit kreeftachtigen, weekdieren, zeevogels, vissen en roggen. Jonge citroenhaaien eten ook tijgergarnalen en strandkrabben. Mijn zicht is erg belangrijk bij het vangen van prooien. Met mijn goede ogen kan ik kleur en details perfect onderscheiden. Ook sta ik bekend om mijn fantastische reukvermogen. Wij worden vaak vergezeld door remora’s. Dit zijn vissen die zich met een zuignap, die op hun achterhoofd zit, vastzuigen aan mijn lichaam. Ze smullen van de restjes van mijn prooien en zorgen dat ik gezond blijf door mijn parasieten op te eten.

Wij, citroenhaaien, groeien ons hele leven door. Gemiddeld groeien we zo’n 0,54 centimeter per jaar. Ik kan tot wel 3,4 meter lang worden! Dat is misschien wel tweeëneenhalf keer zo groot als jij! Ik kan een gewicht van 185 kilo hebben. De oudste haai in gevangenschap is 25 jaar geworden, maar uit onderzoek blijkt dat wij in het wild wel ouder dan 30 jaar kunnen worden. We leven meestal in ons eentje, maar af en toe leven we ook in groepen van maximaal twintig haaien. Wel leven mannelijke en vrouwelijke haaien vaak apart van elkaar. Afgezien van het feit dat volwassen citroenhaaien af en toe hun jongen opeten, heb ik geen andere bekende vijand, behalve natuurlijk de mens, die ons vangt vanwege ons vlees en onze vinnen die levend bij ons afgesneden worden. We hebben dan verschrikkelijk veel pijn en gaan binnen twee dagen dood! De vinnen gaan dan naar China waar ze in de soep gegooid worden: haaienvinnensoep!  Ik ben de hele dag actief, maar ik ben het meest actief als het donker wordt en in de ochtend. Wij, citroenhaaien, hebben een belangrijke rol gespeeld in de wetenschap. We kunnen namelijk relatief goed leven in gevangenschap, zodat we onderzocht kunnen worden. Zeebioloog Dr. Samuel Gruber van de Universiteit van Miami bestudeert al jaren het gedrag van ons. Hij kwam erachter dat wij in een soort van trance keren als we op onze rug gedraaid worden. Soms duurt dit wel vijftien minuten! Het is alsof we flauwvallen. Samuel Gruber denkt dat dit te maken heeft met een verstoring van het evenwicht van de zintuigen.

Wij worden vaak gevangen voor ons vlees, dat wordt gezouten en gedroogd. Onze vinnen worden dus gebruikt voor haaienvinnensoep en worden voor veel geld verkocht. Ten slotte wordt onze huid gebruikt voor de productie van leer. Dat moet snel stoppen, we horen namelijk bijna tot de bedreigde diersoorten! Daarom zijn we heel blij met Sea First die proberen er alles aan te doen om de vangst van haaien te verbieden!

Om het jaar baart de vrouwelijke citroenhaai vier tot zeventien jongen, nadat zij tien tot twaalf maanden zwanger is geweest. Vrouwelijke citroenhaaien keren terug naar hun geboorteplaats om daar te bevallen. Direct na de geboorte, verlaten de jongen de moeder. Ze zijn dus helemaal op zichzelf aangewezen! Jonge citroenhaaien leven vaak in ondiep water zoals mangrovebossen. Hier is het namelijk veiliger. Er leven daar immers minder vijanden. Haaien die al iets ouder zijn (vanaf 2-3 jaar) verplaatsen zich naar wateren bij het kustrif of barrièrerif. Volwassen citroenhaaien zwemen uit naar andere gebieden van maximaal 92 meter diep.

tekst: Annika Verdam Foto’s: Dos Winkel

Hallo daar, ik ben een Sepia, ook wel zeekat genoemd! Hoewel ik een inktvis ben, ben ik verre familie van de slak! Een slak is namelijk net als ik een weekdier. Dat betekent dat wij geen botten en wervelkolom hebben. In plaats daarvan hebben wij een langwerpige schelp in ons lichaam. Dit is ons rugschild. Deze spoelen nadat wij overlijden vaak aan op de stranden in België en Nederland en wordt ook wel zeeschuim genoemd. Door vogelliefhebbers wordt zeeschuim gebruikt om te geven aan kanaries. Er zit namelijk veel kalk in en is gezond om aan te knabbelen. We leven vooral in de ondiepe zee en langs de kusten. Ook aan de Nederlandse en Belgische kust komen we veel voor.

Met mijn twee vangarmen probeer ik een prooi te pakken die tussen deze koralen zit.

Op mijn menu staan krabben en garnalen. Vooral in de nacht ga ik op jacht. Onder mijn schelp zit mijn mantel. Door met mijn mantel golvende bewegingen te maken, zwem ik. Naast mijn vier kortere tentakels, heb ik twee lange vangarmen. Hiermee grijp ik mijn prooi, deze bijt ik dan kapot met mijn bek. Weet je wat bijzonder is? Mijn bek lijkt een beetje op de bek van een vogel. Het is dus een soort snavel. Tijdens de jacht zwem ik langzaam over de zeebodem, terwijl ik waterstraaltjes blaas over het zand. Als ik geluk heb, schrikken de garnaaltjes van mij en komen ze tevoorschijn.

Wij kunnen iets heel gaafs met onze huid. Net als een kameleon kunnen wij veranderen van kleur. Dit komt doordat wij veel pigmentcellen in onze huid hebben zitten. Wist je dat ik wit word als ik chagrijnig ben? Wij kunnen trouwens nog iets bijzonders! We kunnen namelijk ook veranderen van vorm. Ons lichaam kan bijvoorbeeld stekels en tentakels vormen om zo beter op te gaan in de omgeving waar we ons willen verstoppen. Dit doen wij zodat onze vijanden, zoals roggen en haaien ons niet kunnen vinden. Als we jong zijn, zijn we nog niet zo goed in camouflage. Maar daar hebben we een oplossing voor gevonden. We verstoppen ons dan namelijk onder het zand van de zeebodem. Als we bedreigd worden, spuiten we vaak inkt, om de vijand in verwarring te brengen.

Dit is mijn normale kleur.

En dit is mijn kleur als ik bang of boos ben, bijvoorbeeld als een onderwaterfotograaf heel dicht bij me komt.

In het voorjaar gaan wij paren. Na de paring blijft het mannetje bij het vrouwtje totdat de 200 tot 300 eitjes uitgebroed worden. We knopen de eieren vaak aan oude visnetten, stokken of takken. Na acht weken worden de baby sepia’s geboren. De jongen zijn ongeveer één centimeter groot, maar lijken precies op hun ouders. Sepia’s worden ongeveer een halve meter groot. Er zijn heel veel soorten sepia´s, de kleinste soort is maar een paar centimeter groot. De mannetjes worden twee tot drie jaar, en vrouwtjes ongeveer één jaar.

tekst: Annika Verdam Foto’s: Dos Winkel

Hallo daar! Wat een bijzondere naam heb ik hé? De adelaar is natuurlijk een roofvogel met brede vleugels. Door mijn elegante en deftige manier van zwemmen, heb ik mijn naam aan deze vogel te danken. Het lijkt namelijk net alsof ik onder water vlieg! Met krachtige bewegingen, zwem ik door het open water van de oceaan. En omdat ik wel houd van wat warmte, vind je me in (sub)tropische wateren. Andere roggensoorten liggen vaak op de grond of half onder het zand van de zeebodem. Maar ik niet, ik ben graag actief en ik zwem bijna de hele dag en nacht. Als ik honger heb, zoek ik op de bodem naar krabben en mosselen. Deze kraak ik open en de schalen en schelpjes spuug ik weer uit.

Ik kan wel tweeëneenhalve meter lang worden en tot 200 kilo wegen. Ook heb ik een enorm lange staart van ongeveer twee meter! Mijn staart is heel gevoelig en ik gebruik hem als voelspriet. Ik ben zachtaardig en ik doe mensen niet zo vaak kwaad. Ook kunnen duikers mij niet zo makkelijk tegen het lijf ‘zwemmen’, omdat ik best wel verlegen ben. Toch heb ik gifstekels op mijn staart, zodat ik mezelf kan verdedigen als ik aangevallen word. Als ik mensen in hun borst steek, kunnen ze overlijden. Maar dat gebeurt niet zo vaak hoor! Als ik steek, doe ik dit meestal in de benen of armen. Dat is niet levensgevaarlijk, maar het doet wel heel veel pijn. Ik leef vaak in scholen van drie tot wel vijftig roggen. Ik heb een afgeplatte snuit en ik kan ongeveer 25 jaar oud worden.

Bij de bevruchting worden de zaadjes van de mannetjesrog in de buik van de vrouwtjesrog gebracht. De jongen ontwikkelen zich in eieren binnen het lichaam van het vrouwtje. En de moeder broedt ze in haar buik uit. Na acht tot twaalf maanden worden de jongen geboren. Ze zijn dan al best groot en wegen ongeveer één tot drie kilo. Na de bevalling kijkt de moeder niet meer naar haar jongen om. Ze moeten vanaf hun geboorte dus al voor zichzelf zorgen! Maar dit gaat niet altijd goed. De grootste vijanden van de adelaarsrog zijn de zilverpunthaai en de grote hamerhaai. Deze haaien achtervolgen adelaarsroggen soms tijdens het geboorteseizoen. En eten de jongen op zodra ze geboren worden. Maar daar hebben de roggen iets op bedacht. Tijdens het geboorteseizoen vormen ze namelijk vaker grote scholen, zodat ze zichzelf beter kunnen verdedigen tegen roofdieren.

tekst: Annika Verdam Foto’s: Dos Winkel