ik ben een bruinvis

Ik ben een veel voorkomende walvis in de Noordzee. Nee, geen verdwaalde potvis of vinvis die de verkeerde afslag heeft genomen. De Noordzee is mijn thuis.

De Noordzee is te ondiep voor de meeste grote walvissen zoals de potvis en de vinvis om er te wonen. Maar niet voor mij, ik houd juist van ondiep. Ik ben dan ook niet zo groot. Ik ben een van de kleinste walvisachtigen en word tussen de 1,30 en 1,90 meter lang. Vroeger noemden ze mij zeevarken. Nu noemen ze me bruinvis.

Gek eigenlijk, want ik ben geen varken, ik ben niet bruin en ik ben geen vis. Ik ben een walvisachtige, een zoogdier. Net als dolfijnen en walvissen. Enne… ik ben grijs van boven en wit op mijn buik. Dat zorgt voor camouflage in het water. Ik kan 12-15 jaar worden en 60 kilo zwaar.

 

Van mij zijn er zeven soorten. Ik ben een gewone bruinvis en ik heb een grote familie. Zo’n 700.000 in de wereld, daarvan leven er 350.000 in de Noordzee. Je kunt dus wel zeggen dat de Noordzee echt ons thuishonk is. Uniek he?

Ik heb als tandwalvis een gebit zonder kiezen, alleen tanden. Ik kan dus niet kauwen. Ik kan ook niet ruiken. Ik heb geen reukorgaan, zoals jij.

En ik heb geen uitwendige oren. Ik maak gebruik van echolocatie. Met ultrasoon geluid neem ik mijn omgeving waar, vind ik voedsel en praat ik met mijn soortgenoten. Dat geluid is niet hoorbaar voor mensenoren en produceer ik met een orgaan in mijn hoofd, de meloen genoemd. Ja, echt.

Samen met mijn ogen, heb ik alles dus best goed in de smiezen. Ik kan ook goed zwemmen, maar niet supersnel, wel sneller dan de mensen. Ongeveer 22 km/u. Zoiets als wanneer je lekker hard doorfietst. Enne, net als dolfijnen, ben ik heeeeel intelligent.

Maar mag ik even mopperen?

Vissersnetten en een lawaaiige, vervuilde zee maken mij het leven zuur. Door die enorme visnetten om kabeljauw, koolvis of alaskakoolvis te vangen om kibbeling en vissticks van te maken, word ik verrast en kom ik vast te zitten. Dan kan ik niet meer naar boven zwemmen om adem te halen en verdrink ik. Ik heb ook veel last van lawaai. En dat is er de hele tijd. Moet je maar eens bedenken hoe het is als de buurman de hele dag aan het boren is in de muur. Dat dus.

 

 

Welk lawaai hoor ik je denken. Op zee? Nou wat dacht je van:

• Lawaai van de motoren en schoepen van boten
• Het geluid van het bouwen van windmolenparken
• Het laten ontploffen van bommen op zee
• De sonar van militaire boten
• Het zoeken naar gas en olie met behulp van luchtkanonnen (harde knallen)

Hierdoor raak ik in de war want ik gebruik geluid om mij te oriënteren, navigeren, communiceren, maar door al dit lawaai kan ik dat veel minder goed. En door de schepen in het ondiepe water kan ik worden aangevaren.

Van plastic afval in het water kan ik ziek worden doordat ik het voor eten aanzie. Of ik raak erin verstrikt.

Ik ben gevoelig voor verontreiniging als toppredator (voornaamste roofdier, samen met de zeehond) van de Noordzee. Via de vis die ik eet, krijg ik ze binnen en hoopt het op in mijn speklaag. Als ik een kalfje krijg, komen deze verontreinigingen vrij uit de speklaag bij het melk geven. Zo worden we zieke dieren.

Ik kom graag een keertje chillen, maar ik heb het een beetje druk

Ik ben zo’n 20 uur per dag onder water op zoek naar voedsel. Ter vergelijking: een leeuw slaapt 20 uur en jaagt hooguit 4 uur. En de mens doet in een half uur boodschappen. Maar doordat ik veel energie verbrand omdat ik niet zoveel vet op mijn lichaam heb om warm te blijven terwijl ik in koud water woon, moet ik blijven eten. Anders ga ik binnen enkele dagen dood. Dan moeten de visnetten wel genoeg vis voor mij achterlaten. Het komt wel eens voor dat ik uitgehongerd aanspoel op het strand, omdat ik daardoor verzwakt ben en gevoelig word voor virussen en bacteriën.

 

Kom anders een keer bij mij langs

Als je mij wilt zien, dan moet je goed opletten. Ik spring niet uit het water, maar kom af en toe met mijn rugvin boven. Als zoogdier moet ik tenslotte af en toe adem halen boven water. Om de paar minuten. Je kunt mij goed zien in de Oosterschelde, in Zeeland. Gewoon vanaf de kant.

Wil je mij ook nog horen, dan kun je in de haven van Zierikzee, bij het havenhoofd, naar studio Bruinvis. Niet voor mijn rapnummers. Nee, hier kun je live horen of er bruinvissen in de buurt zijn. Onder een boei in het water hangt een microfoon. Is er een bruinvis in de buurt dan vangt de microfoon dit op en stuurt het direct naar de studio, waarna een computer de opname omzet naar voor de mensen hoorbaar geluid (klikkende signalen). Want wat de microfoon opvangt, is mijn echolocatie.

Het Nationaal Park Oosterschelde heeft op de website ‘Ontdek de Oosterschelde’ een speciale bruinvistracker geplaatst. Hierop wordt aangegeven wat de beste plekken zijn om bruinvissen te zien en kun je je eigen waarneming invoeren.
En kijk eens hier. Zo zwem ik door het water. Misschien tot ziens op onze Noordzee en de Oosterschelde!

 

tekst: Anja Dijkstra

foto’s: Stichting Rugvin heeft ons de foto van moeder en kalf geschonken, zij hebben een hele leuke website die laat zien hoe belangrijk de walvis is in ons ecosysyteem! De Whale Poo Seamulation laat je ervaren wat de rol van walvissen is voor ons allemaal, maar ook wat hun bedreiging zijn en hoe belangrijk bescherming is!